Kredi değerliliğinin derecelendirilmesi, firmaların kullanacağı krediyi geriye ödeyebilme gücünü, işletmelerin risk durumlarını, ödeyebilirliklerinin belirlenmesini veya borçluluğu temsil eden sermaye piyasası araçlarının anapara, faiz ve benzeri yükümlülüklerinin vadelerinde karşılanamama risklerinin tarafsız, adil olarak değerlendirilmesi ve sınıflandırılması işlemidir.

Derecelendirme, piyasa oyuncularına yol gösteren önemli bir araçtır. Yatırımcılar derecelendirme şirketlerince oluşturulan risk kategorilerine göre yatırımlarını yönlendirmektedirler.

Derecelendirme sonuçlarının sınıflandırılması genellikle uluslar arası bilinirlikleri olan sonuç sembollerine dönüştürüldüğünden ülkeler arasında uygulama birliği de bulunmaktadır. Kobirate derecelendirme sonuç sembolleri de bu ilkeye uygun hazırlanmıştır.

Kobirate Uluslar arası Kredi Derecelendirme ve Kurumsal Yönetim Hizmetleri A.Ş.’nin Kredi değerliliğinin derecelendirilmesi metodu niteliksel ve niceliksel faktörlerden oluşmaktadır.

Kobirate Uluslar arası Kredi Derecelendirme ve Kurumsal Yönetim Hizmetleri A.Ş.’nin kredi değerliliğinin derecelendirilmesinde;

Bağımsız denetim kuruluşlarınca veya 3568 sayılı kanuna göre ruhsat almış denetim yetkisine sahip meslek mensupları tarafından Türkiye Muhasebe Standartları Kurulu’nca belirlenmiş muhasebe ilkelerine uygunluğu onaylanmış bulunan asgari üç-beş yıllık tarihsel faaliyetleri ve bu süreye tekabül eden finansal ve finansal olmayan veriler, yapılacak analizin temelini oluşturmaktadır.

Şirketin göreli performansı hakkında net fikir oluşturulması amacıyla, şirketin performansı ve finansal verilerden elde edilen tüm oranlarının şirketin faaliyet gösterdiği sektör ortalamaları ile karşılaştırılması yapılır. Ayrıca şirketin faaliyet ortamında meydana gelen olası değişiklikler, yasal düzenlemelerdeki değişiklikler, şirketin kendi dinamik yapısında olan olası değişiklikler, piyasa yapısında olan olası değişiklikler, istatistikî olarak duyarlılık analizlerine tabi tutulur.

Kobirate tarafından oluşturulan derecelendirme notları vadelerine göre uzun vadeli ve kısa vadeli olarak ayrılmaktadır.

Değerlendirilen yükümlülüğün vadesi bir yıldan kısa ise kısa vadeli derecelendirme notu bir yıldan uzun yükümlülüklerin derecelendirilmesinde uzun vadeli derecelendirme notları kullanılmaktadır.

Kobirate A.Ş. Tarafından Kullanılan Uzun Vadeli Notların Sembol ve Tanımları
 

Kobirate Tarafından Kullanılan Uzun Vadeli Not Tanımlarının Maksimum ve Minimum Matematiksel Skorları

Kobirate tarafından kullanılan matematiksel skorlar ve aralıkları aşağıda gösterilmiştir.

Kobirate Tarafından Kullanılan Kısa Vadeli Notların Sembol ve Tanımları

Kobirate tarafından kullanılan kısa vadeli notların sembol ve tanımları aşağıda gösterilmiştir.

KR A–1 Derecelendirilen borçlular ve borçların diğer borçlar ve borçlulara kıyasla en yüksek kredi kalitesini ifade eder.

KR A–2 Derecelendirilen borçlar ve borçluların diğer borçlar ve borçlulara kıyasla ortalamanın üzerinde kredi kalitesini ifade eder.

KR A–3 Derecelendirilen borçlar ve borçluların diğer borçlar ve borçlulara kıyasla ortalama kredi kalitesini ifade eder.

KR B Derecelendirilen borçlar ve borçluların diğer borçlar ve borçlulara kıyasla ortalamanın altı kredi kalitesini ifade eder.

KR C Derecelendirilen borçlar ve borçluların diğer borçlar ve borçlulara kıyasla Spekülatif kredi kalitesini ifade eder.

KR D Derecelendirilen borçlar ve borçluların diğer borçlar ve borçlulara kıyasla yükümlülüklerini yerine getirememiştir.

Kobirate uzun vadeli notlarının görünüm tanımları aşağıdaki gibi uygulanır.

Kobirate 6 aydan 2 yıla kadar olan süre içerisinde verdiği derecelendirme notuyla şirketin hangi istikamete doğru hareket etme potansiyelinde olduğunu ifade eder. Kobirate görünüm belirlerken ekonomik, finansal, sektörel ve kurumsal koşullarda oluşa gelen değişimleri göz önüne alır.

Kobirate Derecelendirme Notlarının Türleri

1. Uluslar arası Döviz Cinsinden Derecelendirme: Şirketin döviz cinsi yükümlülüklerini döviz yaratarak ödeyebilme kabiliyeti değerlendirilir. Tüm ülke riskleri konvertibilite riski dahil göz önüne alınır.
2. Uluslar arası Yerel Para Cinsinden Derecelendirme: Şirketin yerel para cinsinden yükümlülüklerini yerel para yaratarak ödeyebilme kabiliyetini uluslararası kriterlere göre değerlendirir. Konvertibilite riski hariç tüm ülke riskleri göz önüne alınır.
3. Ulusal Yerel Para Cinsinden Derecelendirme: Şirketin yerel para yükümlülüklerini yerel para yaratarak ödeyebilme kabiliyetini ulusal kriterlere göre değerlendirilir. Ülke riskleri göz önüne alınmaz.

Kobirate’in Amaçladığı Derecelendirme İşlemleri

A- Kurumsal Derecelendirme

1. Sanayi ve ticari şirketler
2. Banka ve finans kurumları
3. Kamu kurumları
4. Belediyeler

B- İhraç Derecelendirmes

1. Tahvil Derecelendirmesi
2. Finansal Yapılandırma

C- Proje Derecelendirilmesi

Kobirate Metodoloji Profili (KRMP)

Kobirate Rate Metodoloji Profili; İncelenen her bir borçlu ve işlem risk faktörünün belirli bir derecelendirme sürecinde materyal puanlamasını sağlayan ve “sonuç derecelendirmeyi” sağlamak için derecelendirme uzmanına ve kredi derecelendirme komitesine, belirlenen tüm puanların tanımlanmasını ve toplanmasını otomatikleştiren modele yardımcı olan önemli bir metodolojik unsurdur.

KRMP’ de nicel unsurların kıyaslama değerlendirmesi yapılırken

1. Nicel unsurlar doğru ve amaçlara uygun biçimde yorumlanır,
2. Mevsimsel ve konjoktürel hareketlerin etkileri dikkate alınır,
3. Nicel oranlardaki değişikliklerin nedenleri ve işletme açısından taşıdığı önem doğru belirlenir,
4. Oranların değerlemesi yapılırken firmaların geçmiş verileri sektörel veriler ile değerlendirilir.

Kurumsal Kredi Derecelendirmesinde Muhasebe Standartları

Kobirate kurumsal kredi derecelendirilmesi metodolojisinde derecelendirilecek kurumun Bağımsız denetim kuruluşlarınca veya 3568 sayılı kanuna göre ruhsat almış denetim yetkisine sahip meslek mensupları tarafından Türkiye Muhasebe Standartları kurulunca belirlenmiş ve uygunluğu onaylanmış son üç- beş yıllık finansal tablolar esas alınır. Faaliyet geçmişi bu sürenin altında olan kurumlar bu durum göz önünde bulundurularak derecelendirme sonuçlandırılır.

Derecelendirme sürecinin başlangıcından öncesi ve sonrası dönemlerde, derecelendirme sürecinde derecelendirme hizmeti alan firmanın muhasebe politikaları ve bunlara ait usuller incelenip bu usul ve uygulamaların şirket performansına etkileri ve şirket performansını ne ölçüde yansıttığı değerlendirilmektedir.

Firma verilerinin; sektör ve diğer firmalarla sağlıklı karşılaştırmasının yapılabilmesini sağlamak amacıyla aşağıda belirtilen konularda gerekli düzenlemeler yapılarak veya farklılıklar gözetilerek verilerin kantitatif analiz için uygun hale gelmesi, sağlanacaktır.

1. Konsolidasyon esaslarını,
2. Stok değerleme yöntemini,
3. Sabit kıymetlerin değerlemesi ve amortisman yöntemlerini,
4. Gelir ve giderler kalemlerinin kabullerini,
5. Kasa ve yatırımların değerlemesini,
6. Alacak kalemlerinin provizyonu ve değerlemesini,
7. Maddi olmayan duran varlıkların değerlemesi ve yöntemini,
8. Emeklilik ve kıdem tazminatı yükümlülüklerini,
9. Varsa diğer ve arızi yükümlülükler,

Ülkenin Ekonomik, Sosyal ve Politik Göstergeleri

Ekonomik Göstergeler

Kobirate derecelendirme siteminin (PERFECTRATE) veri tabanında aşağıda grup ayrımları yapılan ekonomik göstergeler yayınlandıkları tarihten itibaren aylık olarak veri tabanına ilave edilmektedir.

Türkiye’nin ekonomik veri göstergelerinin 2005 yılı ocak ayından itibaren aylık olarak takibi yapılmakta olup Şu anda sistemimize kayıtlı ülkemiz ekonomik göstergeleri 51 tanedir.

Bu göstergeler Sırası ile1- Üfe aylık yüzde değişim, 2- Üfe Yıllık Yüzde değişim, 3- Tüfe aylık yüzde değişim, 4- Tüfe yıllık yüzde değişim,5- İhracat aylık milyon USD, 6- İthalat aylık milyon USD, 7- Ticaret Açığı aylık Milyon USD,8- İhracat Yıllık milyon USD,9- İthalat yıllık milyon USD, 10- Ticaret açığı yıllık milyon USD,11- Cari denge aylık milyon USD, 12- Cari denge birikimli milyon USD, 13- Cari denge yıllık milyon USD, 14- İç borçlanma milyon YTL, 15- İç borç Ödemesi, 16- İç Borç Stoku Milyar YTL, 17- İç borç Faiz yüzdesi,18- Bütçe geliri aylık milyon YTL,19- Bütçe Gideri Aylık milyon YTL,20- Bütçe dengesi aylık milyon YTL,21”- Bütçe dengesi birikimli milyon YTL,22- Reel kur endeksi (1995=100),23- Aylık ortalama USD kuru, 24-Aylık ortalama EURO kuru, 25- MB döviz ihaleleri alış satış Milyon USD(Alış +satış-),26- Mevduat milyar YTL, 27- Döviz tevdiat Milyar USD,28- Kredi Milyar YTL,29- Tüketici kredileri Milyar YTL, 30- Kredi kartları Milyar YTL, 31- Kapasite kullanım oranı yüzde,32- sanayi üretim endeksi (1997=100) 33- Sanayi üretim endeksi değişim yüzdesi,34- Protestolu senet adedi,35- Protestolu senet milyon YTL,36- Karşılıksız Çek adedi, 37- Dış Borç ödemesi milyon USD, 38- Turist sayısı Bin kişi, 39- Turizm Geliri Milyon USD,40- Turizm Gideri milyon USD,41- Yabancı Hisse senedi alımı Milyon USD, 42- Yabancı hisse senedi satışı Milyon USD, 43- MB Reeskont Faiz Oranı, 44- Merkez Bankası Avans faiz Oranı,45- Ülke Nüfusu,46- GSMH, 47Kişi başı Gelir Yıllık USD, 48- İşsizlik Oranı,49- Açılan Şirket sayısı, 50- Kapanan Şirket sayısı,51- Ay sonu Altın Ons Fiyatları USD.

Ekonomik gösterge verileri Kobirate sisteminde sayısal olarak 51 veri ile sınırlı kalmayıp yeni verilerin tutulmasına olanak sağlamakta olup aynı zamanda geçerliliği kalmayan verilerin sistemden silinmesi de mümkün olmaktadır.

Döviz Verileri

7 adet Döviz verisi Kobirate sistemine kayıt olarak günlük ve otomatik olarak sisteme aktarılmakta ve bu dövizlere ait 2006 Ocak ayından bugüne verileri grafik olarak veri tabanımızda bulunmaktadır. Bu dövizler EUR, DKK, GBP, JPY, NOK, USD ve SEK verileridir.

İMKB Verileri

Kobirate sisteminde İMKB 100, 50 ve 30 endekslerinin son bir yıllık verileri kayıtlı olup grafiksel olarak sürekli olarak güncellenmektedir.

Sektör Raporları

Kobirate sisteminde çeşitli kişi ve kuruluşlarca yazılan 55 adet sektör raporu bulunmakta olup sayısal olarak geliştirme çalışmaları devam etmektedir.

Temerrüt Verileri

Bu bölümde Kobirate sistemine, derecelendirme uzman ve analistlerine ve diğer çalışanlarına yol göstermesi ve derecelendirme hizmetleri sırasında yardımcı olması amacıyla temerrüt tanımları yapılmış ve temerrüt hesaplamalarında kullanılan yöntemler hakkında bilgi verilmiştir.

Temerrüt Tanımı

Uluslararası sermaye yeterliliği standartları Basel II tebliğinin Haziran 2004 ‘de yayımlanan 452. maddesine göre temerrüt durumu aşağıdaki maddelerden biri veya ikisi birden gerçekleştiğinde ortaya çıkar.

1. Bankanın borçlunun yükümlülüklerinin tamamını geri ödeyemeyeceğine dair karar vermesi,
2. Borçlunun bankaya olan yükümlülüğünü 90 gün içerisinde yerine getiremez duruma düşmesi (Perakende kredilerde süre 180 gün)

Derecelendirme modellerinde temerrüt hali, temerrüde düşme olasılığını belirlemede kullanılan ana kriterdir.

Bir kredinin temerrüt verisi olarak kabul edilmesi için değişkenin incelenmesi ve temerrüt ile en son bilânço tarihi arasında geçen zamanın Basel II standartlarına göre bir yıl olması gerekir. Temerrüt verilerinde portföy tanımı yapılmalıdır. Ortalama temerrüt verileri farklı kategorideki borçlular için değişebilir. Bu nedenle kredi porföyünü sınıflandırmak gerekir. Sınıflandırmada Basel II limitleri uygulanabilir. İstatiksel model gelişme evresinde özellikle temerrüde düşmüş kredilerin yeterli sayıda olması gerekir. Kobirate olarak sisteme temel oluşturacak temerrüt verileri, zamanla yapılan işlerden elde edilen verilerden oluşturulan bilgilerle sağlanacaktır.

Krediyi Tehdit Eden Geri Ödeyememe Durumuna İşaret Eden Bulgular.

Bir kredinin geri ödenmemesi ile ilgili olarak aşağıda belirtilen olayları geri ödememe durumuna işaret eden bulgular olarak kabul etmek gerekir.

1. Banka’nın kredileri faizsiz olarak kayıtlarında tutması,
2. Banka’nın kredinin verilmesinden bu yana kredi kalitesinde görünür bozulmadan dolayı kredi değer düşüklüğü veya kredinin aktiflerden silinmesi.
3. Banka’nın kredi yükümlülüğünü, riskten dolayı ekonomik bir kayıp olarak satmış ve/veya devretmiş olması.
4. Banka’nın kredi yükümlülüğünü zorunlu yeniden yapılandırmasını kabul etmesi, bu durum borçlunun anapara, faiz ödemesi ve benzeri işlem ücretleri gibi önemli finansal yükümlülüklerinden banka tarafından vazgeçilmesi veya ileri bir tarihe atılması.
5. Banka kredi borçlusunun iflasını hukuksal olarak talep etmesi.
6. Borçlunun banka grubuna karşı tüm kredi yükümlülüklerine karşı benzeri bir önleme başvurması.
7. Borçlunun ticari olarak iflasını istemesi
8. Kredi verilen şirketin temerrüde düşmesi Şirketin aktif piyasa değerinin pasif değerinden küçük olması, halinde gerçekleşmiş sayılır.

KREDİ DERECELENDİRMESİNDE ANALİZ YÖNTEMLERİNİN TANIMLARI

Kobirate Kurumsal kredi derecelendirmesi; ister üretici firma ister kamu kuruluşu ister hizmet sektöründe olsun üç ana bölümde yapılan analizler sonucunda kredi derecelendirme sonucuna ulaşılmaktadır. Bunlar sırasıyla

1. Kurumsal Yönetim, Yönetimin Kalitesi ve Ortaklık yapısının kalitesinin Analizleri,
2. Finansal Risk Analizi,
3. İş riski Analizi,

Ana bölümlerinden oluşmaktadır.

Kredi Derecelendirmesinde Kurumsal Yönetim, Yönetimin Kalitesi ve Ortaklık Yapısının Kalitesinin Analizlerinin Tanımları

Kredi Derecelendirmesinde Kurumsal Yönetim Derecelendirmesi, firmaların yönetim yapılarının, yönetilme biçimlerinin, pay sahipliği ve menfaat sahipliğini ilgilendiren düzenlemelerin, tam anlamıyla şeffaf ve doğru bilgilendirmenin günümüz modern kurumsal yönetim ilkelerine uygun yapılıp yapılmadığını denetleyen ve mevcut duruma karşılık gelen bir notu veren sistemdir.

SPK’nın dışında 01.11.2006 tarih ve 26333 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Bankaların Kurumsal Yönetim İlkelerine İlişkin Yönetmeliği ile BDDK’ da bankaların uyması gerekli kurumsal yönetim kurallarını bu yönetmelikte toplamıştır.

Kobirate Kredi Derecelendirmesinde Kurumsal Yönetim Derecelendirmesi’ni Sermaye Piyasası Kurulu’nun Kurumsal Yönetim İlkelerini bire bir esas alan bir sistemle gerçekleştirmektedir. Bu sistemde firmalar Pay Sahipleri, Kamuyu Aydınlatma ve Şeffaflık, Menfaat Sahipleri ve Yönetim Kurulu olmak üzere dört ana başlık altında analiz edilmektedir.

Kobirate kurumsal kredi derecelendirilmesinin bir bölümünü oluşturan kurumun yönetim kalitesini, ortaklık yapısının kalitesini ve kurumsal yönetim kalite sinin tespitlerini yapabilmesi için üç başlık altında soru seti oluşturmuştur.

Kurumsal Yöneti

1. Pay Sahipleri
2. Kamuyu Aydınlatma ve Şeffaflık
3. Menfaat Sahipleri
4. Yönetim Kurulu

Kurumsal yönetim inceleme soru seti Kobirate derecelendirme sistemi PERFECTRATE sisteminin veritabanında mevcut olup ilgili kuruma Internet ortamında gönderilip Internet ortamında yanıtları alınmaktadır. Kobirate derecelendirme sistemi bu bölüme ait notu sistem olarak otomatik vermektedir. Kurumsal derecelendirme sistemimizin Otomatik olarak verdiği bu notlar derecelendirme uzmanının yaptığı kontrollerle sonuçlandırılmaktadır.

Yönetimin Kalitesi

Soru seti seklinde hazırlanmış olup derecelendirme uzmanlarının yaptığı çalışmalarla sonuçlandırılır.

Ortaklık Yapısının Kalitesi

Soru seti şeklinde hazırlanmış olup derecelendirme uzmanların yaptığı çalışmalarla sonuçlandırılır.

Kredi Derecelendirmesinde Finansal Risk Analiz Yönteminin Tanımları

Finansal risk analizi, finansal tablolarda yer alan hesaplar arasındaki bağlantının kurulması, ölçümlerin yapılması ve yorumlanması faaliyetlerini kapsar. Firmanın geçmiş ve içinde bulunulan dönem performansının incelenmesi ile geleceğe dönük tahminlerin yapılması sağlanır. Kobirate Finansal risk analizini dört alt bölümde incelenmektedir.

Birinci oran grubu işletmelerin likidite durumlarının analizinde kullanılan Likidite oranları olup bu oranlar işletmenin dönen varlıkları ile kısa vadeli yabancı kaynakları arasındaki ilişkilerin analiz edilmesinde kullanılırlar. Bu oranlar işletmenin kısa vadeli borçlarını ödeyebilme yeteneğinin ölçülmesinde ve çalışma sermayesinin yeterli olup olmadığının belirlenmesinde de kullanılırlar kobirate olarak bu grupta dikkate aldığımız oran sekiz adet olarak belirlenmiştir.

Finansal risk analizinde kullanılan ikinci oranlar grubumuz Mali Yapı oranları ise on yedi adet olup İşletmenin kaynak yapısının ve uzun vadeli borç ödeme gücünün ölçülmesinde kullanılan oranlar bu grupta toplanmaktadır. Başka bir anlatımla, işletmenin öz kaynağının yeterli olup olmadığı, kaynak yapısı içinde borç ve öz kaynağın dengesi ve öz kaynak olarak yaratılan fonların ne tür dönen varlık ya da duran varlıklarda kullanıldığının ölçülmesinde başvurulan oranlardır. Bu oranlar kısaca işletmenin uzun vadeli borçlarını ödeme gücünü gösteren oranlardır.

Finansal risk analizinde kullandığımız üçüncü grup oranlarımız, İşletmenin faaliyet oranları olup Faaliyet oranları; işletmenin varlıklarını verimli kullanıp kullanmadığını ölçmede kullanılmaktadır, Kobirate olarak sekiz adet oran dikkate alınmaktadır.

Finansal risk analizinde kullandığımız son grup oranlarımız işletmenin karlılık oranlarıdır. İşletmelerin incelenen dönem içindeki faaliyet sonucu yeterli kâr elde edip edemediğini ölçen oranlardır. Karlılığın bulunmadığı ya da potansiyel olarak bulunmayacağı ortamlarda işletmeye sermaye çekmek ve borç finansmanı yapmak zorlaşır. Buna karşılık işletmelerde dönemsel ya da dalgalı da olsa güvenilir karlar, işletmelerin fonlamasını kolaylaştırır. Karlılık oranları üç grup altında incelenmiş olup toplam on dört adet oran kullanılmaktadır. Birinci grupta kar ile sermaye arasındaki ilişkileri gösteren oranlar, ikinci grupta kar ile satışlar arasındaki ilişkileri gösteren oranlar ve son grupta ise kar ile finansal yükümlülükler arasındaki ilişkileri gösteren oranlar incelenmektedir.

Oran Analizi

Oran analizi; mali tablolarda yer alan tutarların nispi ilişkileri incelenerek işletmenin mali durumu konusunda bilgi edinilir. Mali tablolarda çok sayıda oran hesaplamak mümkündür. Ancak oran hesaplamaktaki amaç yorumlanabilir bilgiler elde etmektir. Hesaplanan oranlar tek başlarına bir anlam ifade etmekten uzaktır. Ancak diğer ilgili oranlar, geçmiş yıllara ilişkin oranlar ve sektör ortalamaları ile karşılaştırılmaları ile anlam ifade etmeye başlarlar.

Kredi Derecelendirmesinde İş Riski Analizi Tanımları

Kredi derecelendirmesinin önemli bir bölümünü iş riski analizi oluşturmaktadır. Kobirate derecelendirme metodolojisinde iş riski analizi; Firmanın faaliyette bulunduğu sektör riskinin incelenmesi ve firmanın rekabet gücü ve operasyonel analizlerinin birlikte yapılması ile sonuçlandırılmakta ve iş riski seviyesi sayısallaştırılmaktadır.

İş riski analizinde bazı özel durumlarda, faaliyet analizi yapılması gerekmektedir. Faaliyet analizi teknik yeterliliğin olmazsa olmaz koşul olduğu durumlarda iş riski analizinde yararlı bir unsur olmaktadır. En belirgin örnek olarak insan güvenliğinin gündemde olduğu ve bundan dolayı ani müşteri kayıplarının söz konusu olduğu ilaç ve havayolu şirketlerinin derecelendirmelerinde önem arz etmektedir.

Bir firma belirli bir endüstri veya işkolunda faaliyette bulunmakla ne gibi risklerle karşı karşıyadır? Burada önemli olan talep beklentileridir. Sektörün trendleri satışlarda ve gelirlerde nasıl bir gelişmeye işaret etmektedir. Sektörün geleceği analizimizin ayrılmaz bir parçasıdır. Endüstrinin temel özellikleri büyüme trendleri üzerindeki olası etkiler çerçevesinde incelenir.

Sektörün Riski

Sektör riskini gelir kaybetme riski veya pazar payı kaybetme riski olarak görmek olasıdır. Sektördeki değişikliklerden, konjonktürel dalgalanmalar, ürünün modasının geçmesi, müşteri tercihlerinde değişimler, teknolojide değişimler, giriş engellerinin azalması veya rekabette artma sonucu bütünsel bir mali kayıpla karşılaşma riski olarak tanımlanır. Sektör riskinin değerlendirilmesinde göz önüne alınacak faktörler talep büyümesi, Fiyatlandırmada esneklik, sermaye yoğunluğu, araştırma geliştirme koşulları, sektöre girişte karşılaşılan engelleri içermektedir. Sektörün geleceği ile ilgili olarak yerel, bölgesel veya uluslararası ekonomik ve politik koşulların ne derecede olduğu hesaba katılmalıdır.

Sektör Finansal Verilerinin Derlenmesi ve Değerlendirmesi

Kredi derecelendirilme işlemlerinde Firmanın son üç-beş yılına ait bilânço ve gelir tablosu verilerinin Kobirate sistemine PERPECTRATE girilmesi sonucu Kobirate derecelendirme sisteminin otomatik olarak ürettiği 47 adet firma rasyolarının son beş yıl ortalamalarının firmanın faaliyet gösterdiği sektör verileri ile karşılaştırmalarının yapılması derecelendirme sürecinin en önemli unsurlarından birisidir. Veri tabanımızda; üretilen tüm oranların ülkemizde ve uluslar arası kullanımda ne anlam ifade ettiği oranın ne olması gerektiği açıklanmış ayrıca güncellemesi yapılabilmektedir.

Sektör hakkında sağlıklı veri oluşturmak ve bu verilerin devamlı olmasını sağlamak ve bu verilerin sektör raporları haline getirilerek sektörün gerçek durumunu yansıtmasını sağlamak derecelendirme sisteminin ikinci önemli unsurudur.

Sektörler veri tabanımızda; Her yıl sürekli olarak bilânço, gelir tablosu ve diğer bilgilerini yenileyen 7500 civarında firmanın verilerinden yararlanarak hazırlanan 13 Ana sektör ve 14 imalat sanayi alt sektörlerinin veri setleri yer almaktadır. 13 ana sektör ve 14 imalat sanayi alt sektörüne ait 7500 firmanın bilânço rakamlarının son beş yıllık verileri ve son beş yıllık gelir tablolarının girilmesi ile elde edilen; sektör yapısal analiz tabloları, sektöre ait Likidite Oranları, Finansal Yapı Oranları, Devir Hızları ve Karlılık Oranları ile sektör ait Fon akım tablosu veriler ve sektörün rekabet gücü verileri otomatik olarak oluşmaktadır

Sektör Yapısal Analiz Tablosu

Sektör yapısal analiz tablosu Sektöre ait bilânço ve gelir tablosu verilerinin sisteme girilmesiyle otomatik olarak üretilen sektör ve firma bilançolarının aktif, pasif kalemleri ile öz kaynak yapısının analizlerine olanak veren bir veri setidir. Sistem son beş yıllık yapısal analiz verilerin yatay ve dikey analizlerine de olanak vermektedir.

Sektör Fon Akım Tablosu ve Sektör Fon Akışının Analizi

Bu tablolar, sektöre ait bilânço ve gelir tabloları verilerinin girilmesinden sonra elde edilen ve sektörün fon ve nakit tutarlarının akışını ayrıntılı olarak düzenleyen standart tablolardır. Sektörün iki dönem arasındaki yönetimsel ve finansman politikaların mali tablolara yansımasını daha rahat anlaşılmasını sağlarlar.

Bir işletmenin finansal durumundaki değişmeleri göstermek amacıyla yapılan bu analizle elde edilen tablolara fon akım tabloları adı verilmektedir.

Fon akış analizi sadece işletmenin faaliyetlerinin bir özeti olmayıp, işletmenin belli bir dönemdeki yatırım ve finansman faaliyetlerini de gösterme çabasındadır. Bu nedenle, birbirini takip eden yılların bilânçolarını ele alarak finansal durumdaki bütün değişmeleri kapsar. Dolayısıyla, fon akış analizinde, bütün finansal değişmeleri kapsayacak ölçüde genişletilmiş bir fon kavramından yararlanılmaktadır. Genişletilmiş fon kavramı, örneğin bir varlık almak için çıkarılmış pay senetlerini bir fon kaynağı olarak kabul edecek, satın alınan varlığı da bir fon kullanımı olarak gösterecektir

Fon akış analizi, belli bir dönemde, kaynaklardan gelen fonlar ile değişik niyetlerle kullanılan fonların bir özetidir. Bu özetin önemli bir kısmı işletmenin gelir sağlama faaliyetlerinden ortaya çıkan fonları gözler önüne serer. Bu faaliyetlerden sağlanan fonlardan başka fon girişleri varlık satışlarından, uzun vadeli tahvil ihraçlarından ve pay senedi çıkarılmasından da kaynaklanıyor olabilir. Fon çıkışları ise varlık alışları, tahvil borçlarının ödenimi, kar payı ödemeleri ile ilgili olabilir.

Finans yöneticisi, işletmenin geçmiş hesap dönemlerindeki fon akış tablolarını analiz ederek işletmenin gelecek dönemler için fon gereksinimini değerleyebilir. Fon akış tablosu, aynı zamanda özellikle orta ve uzun vadeli finansal planlamada çok yararlı bir araçtır.

Sektör Sayısal Verileri

Veri tabanı oluşturan 7500 civarında firmaya ait bilânço ve gelir tabloları 2004 yılında enflasyona göre düzeltilerek hazırlanmışken, 2005 ve 2006 verilerinde enflasyon düzeltmesi yapılmamıştır.

2003–2007 yılları arasında verilerinden yararlanılan ana sektör verilerinin oluşmasını sağlayan toplam şirket sayısı 2003 yılında 7103, 2004–2006 yıllarında ise 7.308 tanedir. Bu firmaların 190 tanesi İMKB’ da işlem görmektedir. 733 tanesinin verileri İSO tarafından yayınlanan Birinci ve ikinci 500 firmalardan oluşmaktadır.

İmalat sanayinde faaliyet gösteren 3874 firmanın verilerinin incelenmesinde firmaların %25 tekstil %15’i gıda % 10’u ana metal sektöründe bulunmaktadır. İmalat sanayi genel olarak mevcut 7.308 firmanın oluşturduğu 1.411.826 (2006 verisi ile ) istihdamın % 64 ‘üne sahip olduğu görülmekte 906 875 kişiye istihdam sağlamaktadır.

2006 yılı verileri dikkate alındığında ana sektörlerin gerçekleştirdiği satış tutarı 466.872 milyon YTL olup 2006 yılı GSYİH ‘nın %78’i seviyesindedir. Toplam net satışların % 54’ü imalat % 28’i Toptan ve perakende ticaret grubu gerçekleştirmiştir.

2006 yılı verileri dikkate alındığında ana sektörler öz kaynakları toplamının 221.253 milyon YTL seviyesinde olduğu görülmektedir. Aynı yıl verilerine göre imalat sektörü öz kaynak tutarının % 47 ‘sini, Gayrimenkul Kiralama, Bilgisayar ve İş faaliyetleri grubu öz kaynak tutarının % 16’sını oluşturmaktadır. Haberleşme ve Ulaştırma öz kaynakta sektörün % 10’na sahip olduğu görülmektedir.

Sektör Verilerinin Sınıflandırılması

Kobirate veri tabanında bulunan Ana sektör ve İmalat Sanayi alt sektör verileri Avrupa birliği Ekonomik faaliyetlerin sınıflandırılması sistemi olan NACE kodlarına göre ayrılmış ve Nace kodlarının bölümler itibari ile açıklamaları kobirate veri tabanına ana sektör bölümleri itibariyle aktarılmıştır.

Sektör Kimliği

Kobirate sisteminin veri tabanında; Her sektöre ait sektör kimliği bulunmaktadır. Bu sektör kimliğinin içerisinde bulunan veriler ise sırasıyla Sektör raporunda bulunan toplam firma sayısı, Bu firmaların Anonim Şirket, Holding, Limited Şirket, Komandit Şirket, Kollektif Şirket, Şahıs Firması, Adi Komandit Şirket, Kooperatif, Vakıf ve Kamu ayrımları olmak üzere hukuki statüleri verisi ve sayıları yer almaktadır.

Firmanın Rekabetçi Pozisyonu ve Rakip Analizi

Rekabetçi Strateji

Rakipleriyle bir firmanın güçlü ve zayıf yanlarını analiz etmek firmanın faaliyetlerinde ne kadar başarılı olacağını gösteren bir anahtardır. Bu yüzden, değerleme yapılırken bu kritik bir noktadır. Bir iş birimi için rekabetçi stratejinin amacı rekabetçi güçlere karşı şirketin kendini en iyi savunabileceği bir pozisyonu bulması veya onları etkileyebilmesidir.

Rekabetçi gücün belirlenmesi şirketin kritik zayıflıklarını ve güçlerini ortaya çıkarır, endüstrideki pozisyonunu canlandırır, stratejik değişimin en çok geri dönüş sağlayacağı alanları tespit eder ve endüstri trendlerinin fırsat veya tehdit olarak en büyük önemi arz edeceği alanları aydınlatır.

Rekabet Faktörleri

Fiyat, kalite, müşteri hizmeti ve zamanında ve istenen miktarda teslim yeteneği tipik rekabet faktörleridir. Fiyat, kalite, imaj, raf alanı, ürün tanınırlığı müşterilerin ürünleri alma sebepleridir. Endüstri türü önemli olabilir; şöyle ki endüstrinin global, olgun, büyüyen veya niş endüstri olması rekabetin doğasını da değiştirir.

Eğer bir şirket fiyatta rekabet ediyorsa altında yatan faktör maliyetlerdir. En düşük maliyetli tedarikçi fiyat düşürmede en iyi olacak ve kar marjını devam ettirecek, böylece fiyat rekabetinde üstün gelecektir.

Eğer kalite rekabeti söz konusuysa şirket çalışanlarının yetenekleri veya üretim tesislerinin kapasitesi önemlidir.

Eğer rekabet teslim konusundaysa dağıtım kanallarının genişliği ve üretimin hızı önem kazanır. Teknoloji ve sağlık şirketleri icatlar konusunda rekabet ederler. Başarının anahtarı onlar için icat ve müşterilerin istediği, ihtiyaç duyduğu ve almaya hevesli oldukları ürünü oluşturma yetenekleridir

Rakipleri kıyaslamanın birçok yolu vardır. Kapsamlı olmak anahtardır. Maliyet kıyaslaması yaparken bütün operasyon düşünülmelidir. Örneğin birçok şirketin enerji, üretim, dağıtım, inşaat, işçi, fonlama ve vergi maliyetleri vardır. Yöneticiler her zaman operasyonel olarak verimli olmanın yollarını ararlar, zira bu rekabet avantajı yaratır. Verimlilik üretim, dağıtım, pazarlama, satın alma, yönetim veya finans alanlarında olabilir. Diğer bir deyişle şirketteki her operasyonda ve her lokasyonda verimlilik aranır. Analistler rekabeti aynı konularda kıyaslamalıdırlar.

Kobirate kurumsal kredi derecelendirme metodolojisine göre firmalara ait bilânço verileri ve gelir tablolarının son üç – beş yıllık verilerinin Kobirate sistemine girilmesi sonucu firmanın rekabet gücünün belirlenmesi amacıyla oluşturulan tüm endikatörlerin verilerini sistemimiz otomatik olarak vermekte olup elde edilen son beş yıldaki verilerin ortalamalarının sektör verileri ile karşılaştırılarak Kobirate metotodoloji profiline bağlı olarak nota dönüşmesi sağlanmakta olup üretilmeyen endikatörler derecelendirme uzmanı ve analisti tarafından değerlendirilip sonuç nota ulaşılmaktadır.

KURUMSAL KREDİ DERECELENDİRMESİNDE ANALİZ YÖNTEMLERİNİN SAYISALLAŞTIRILMASI

Kredi Derecelendirmesinde Kurumsal Yönetim, Yönetimin Yapısı ve Kalitesi, Ortaklık Yapısı ve Kalitesi

Kurumsal Yönetim ya da bir şirketin yönetilme biçimi şirket derecelendirmesinde derecelendirme uzmanlarının değerlendirmesi gereken en önemli alanlardan birisidir. Kurumsal Yönetim bir şirketin Yönetimi, Yönetim Kurulu, Hissedarları ve diğer paydaşları arasındaki bir dizi ilişkileri kapsamaktadır.

Tam bir bütünlük taşıyan ve Kurumsal Yönetim ilkelerini uygulayan firma; Kurum kültürünü, İç kontrol sistemlerini, Yönetimin Yapısı ve Kalitesini, Ortaklık yapısı ve kalitesini, İş stratejilerini gerçekleştirmiş durumdadır. Ve bu bütünselliği sağlayan firmalara sermaye maliyetlerinin azalmasına, Sermaye piyasalarında işlem hacimleri ve rekabet güçlerinin artmasına neden olduğu gözlenmiştir.

Ülkemizde ise SPK tarafından ülke koşullarıda dikkate alınarak ve konunun tüm taraflarının da görüş ve önerileri alınarak kurumsal yönetim ilkeleri oluşturulmuş bulunmaktadır. Kurumsal yönetim ilkelerinin işletmelere ve dolayısıyla ülke ekonomilerine katkısı anlaşıldıkça birçok ülke kendi kurumsal yönetim ilkelerini oluşturmaya başlamış ve kurumsal yönetim ilkelerine sahip ülke sayısı son yıllarda hızlı bir artış göstermiştir.

Ülkemizde uygulamaya konulan kurumsal yönetim ilkeleri dört ana başlık altında toplanmıştır. Bunlar Pay sahipleri, Kamuyu Aydınlatma ve Şeffaflık, Menfaat sahipleri ve Yönetim Kurulu,

Pay Sahipler

Pay sahiplerinin hakları ve eşit işleme tabi olmaları konusundaki prensipler yer almaktadır. Bu bölümde pay sahiplerinin Bilgi alma ve inceleme hakkına, genel kurula katılım ve oy verme hakkına, Kar payı alma hakkına ve azınlık haklarına ayrıntılı olarak yer verilmekte, Ayrıca pay sahipliliğine ilişkin kayıtların sağlıklı olarak tutulması, payların serbestçe devri ve satışı konuları ile pay sahiplerine eşit işlem ilkesini ele almaktadır.

Kamunun Aydınlatılması ve Şeffaflık

Bu çerçevede işletmenin pay sahiplerine yönelik bilgilendirme politikası ve kurallarının oluşturulması ve tüm bu kurallar bütününe sadık kalınarak kamuyu aydınlatmaya yönelik prensiplerin belirlenmesidir. Periyodik olarak mali tablolar bilânçolar ve raporlar, İşletmenin hedefleri, bu bölümde incelenen ana başlıklardır,

Menfaat Sahipleri

İşletme ile ilgili menfaat sahipleri olarak, Pay sahipleri ile birlikte çalışanları, alacaklıları, müşterileri, tedarikçileri, çeşitli sivil toplum kuruluşların, sendikaları, devleti ve bu işletmeye yatırım yapabilecek potansiyel tasarruf sahiplerini de içerir. Bu bölümde menfaat sahipleri arasındaki ilişkilerin düzenlenmesine yönelik prensipler yer almaktadır.

Yönetim Kurulu

Bu bölümde ise yönetim kurulunun Fonksiyonu, görev ve sorumlulukları, faaliyetleri, oluşumu ve yönetim kuruluna sağlanan mali haklar, yönetim kurulunun faaliyetlerine yardımcı olmak için kurulacak komiteler ve yöneticiler için ilişkileri düzenleyici prensipler yer almaktadır.

SPK, 07.02.2005 tarihinde aldığı kararla Kurumsal yönetim ilkelerine uyum derecelendirmesinde, Bölümler itibariyle ağırlıklar aşağıdaki gibidir.

Pay sahipleri bölümü için %25
Kamuyu aydınlatma ve şeffaflık bölümü için %25
Menfaat sahipleri bölümü için %15
Yönetim kurulu için %35 yapılmasına ve derecelendirme sonuçlarının bir bütün olarak Tüm ilkelere uyum ile “Pay sahipleri”,”Kamuyu aydınlatma ve şeffaflık”,”Menfaat sahipleri” ve “Yönetim kurulu” ana bölümleri itibariyle ayrı ayrı olmak üzere ağırlıkları ile birlikte kamuya açıklanmasına karar vermiştir.

Kobirate olarak kredi derecelendirmesi yapılan firmaların kurumsal yönetim derecelendirilmesi yapılması derecelendirme sürecinde önemli bir bölümdür. Kobirate bölüm başlıklarını aşağıda açıkladığı şekilde firmaların kurumsal yönetim değerlemesi için üç ana başlık altında toplanmaktadır.

1. Yönetimin yapısını ve kalitesini belirlemek için ve sadece derecelendirme uzmanlarının firmada yapmış olduğu incelemeler sonucu puanlaması yapılır.
2. Ortaklık yapısının ve kalitesinin belirlenmesi amacını taşıyan ve sadece derecelendirme uzman ve analistlerinin firmada yaptığı araştırmalar ile sonucu puanlaması yapılır.
3. Kredi derecelendirmesinde, şirketlerin kurumsal yönetim değerlemesinde kullanılan üçüncü bölüm; şirketleri dört bölüm halinde inceleyen ve tamamen SPK tarafından hazırlanan kurumsal yönetim yönetmeliğine göre oluşturulmuş ve puanlama sistemi de sermaye piyasası yönetmeliğine uygun olarak hazırlanmıştır.

PERFECTRATE programının bir diğer özelliği konu başlıkları itibariyle Düzenleyici kuruluşların ana endikartörlerin puanların kendileri belirlemeleri halinde bu puanlama sistemi PERFECTRATE sistemine hemen uyarlanabilme olanağının olmasıdır. Sistem yazılımlarımız diğer ana bölümlerde de buna göre yazılmıştır.

Kredi Derecelendirmesinde Finansal Risk Analizinin Sayısallaştırılması

Finansal risk analizinde Finansal oranlar; finansal analizciler, yatırımcılar, yöneticiler ve firmayla ilgilenenler tarafından, firmanın finansal performansını ölçmek için kullanılan en önemli kaynaklardır. Analizi yapan kişinin amacına bağlı olarak, oluşturulan oran setleri, firmanın finansal durumu hakkında çok şeyler söyleyebilir. Örnek olarak şirkete kredi verenler daha çok likidite, faiz ve sabit ödemeleri karşılama gücü ve finansal kaldıraç oranları üzerinde dururlar ve firmanın verilen krediyi zamanında faizleriyle birlikte ödeyebilme gücünü ölçmek isterler.

Şirket ne derece nakit olursa faiz ve sabit giderleri karşılama oranları ne derece yüksek olursa, faizler ve anapara zamanında ödenecektir demektir. Finansal yöneticiler genellikle bu oranlarla birlikte daha çok kârlılık oranları üzerinde durur ve buna bağlı olarak devir hızlarıyla ilgilenir. Devir hızları, firma varlıklarının ne ölçüde etkin kullanıldığını göstermektedir. Ayrıca giderler ve satışlar üzerinde de durur. Ortaklar için ise firmanın kârlılık, temettü ödeme oranı, F/K oranları önem kazanmaktadır

Finansal risk analizi, finansal tablolarda yer alan hesaplar arasındaki bağlantının kurulması, ölçümlerin yapılması ve yorumlanması faaliyetlerini kapsar. Firmanın geçmiş ve içinde bulunulan dönem performansının incelenmesi ile geleceğe dönük tahminlerin yapılması sağlanır. Kobirate kredi derecelendirme sürecinin önemli bir bölümünü oluşturan Finansal Risk Analizini dört ana bölüm başlığı ile inceleyip sonuçlandırmaktadır.

Kredi Derecelendirmesinde İş Riski Analizinin Sayısallaştırılması

İş riski, sektördeki değişiklikler, konjonktürel dalgalanmalar, müşteri tercihlerinde değişimler veya teknolojik yenilikler nedeniyle firmanın gelir kaybetme riskidir. Buna ilaveten rekabetin artması veya pazara giriş engellerinin azalması sonucunda pazar payı kaybetmenin neden olabildiği mali kayıplar da bu kategorideki risk tanımına girerler.

İş Riski analizi, kendi içinde iki veya bazı özel durumlarda üç alt gruba ayrılır:

1. Sektörün niteliğinden doğabilecek risklerin analizi sektörün Rekabet gücü,
2. Firmanın Rekabet gücü Analizi
3. Bazı özel durumlarda Faaliyet Analizi.

Sektör Riskinin Analizi ve Sektörün Rekabet Gücü

Bir kuruluşun faaliyette bulunduğu iş alanı veya sektörde ne gibi riskler olduğuna bakılır. Her sektörün kendine özgü koşulları vardır ve bu koşullar hem bugünün risklerini hem ileride doğabilecek riskleri kapsar. Bu nedenle sektörün özellikleri bütün yönleri ile incelenir. Örneğin;

1. Bu sektör genişleyen bir sektör mü, daralan bir sektör mü? Bu sektörde talep artışı nasıl bir seyir göstermektedir?
2. Sektöre giriş çıkışlar ne denli serbesttir? Tamamen serbest ise yeni oyuncular girerek bu firmanın rekabet gücünü etkileyebilirler mi?
3. Üretilen ürüne olan talep nasıl bir gelecek gösteriyor?
4. Bugüne kadar satışlar istikrarlı olmuş mu?
5. Fiyatlamada esneklik var mıdır? Firma piyasa fiyatının oluşumunda ne kadar etkilidir?
6. Ürün ve hizmetlerin arz edildiği piyasa sadece iç piyasa mıdır? Daha geniş bir dış piyasaya mı üretim yapılmaktadır? Dış piyasada diğer oyuncular kimlerdir? Hangi ülkelerde rekabet şansı bulunmaktadır?
7. Sermaye yoğunluğu nedir?
8. Araştırma-geliştirme faaliyetleri ne düzeydedir?

Yüksek risk taşıyan sektörlerde çalışan firmaların, daha istikrarlı olan sektörlerde çalışan firmalara kıyasla daha sağlam finansal politikalara sahip olmaları gerekir. Sektörün taşıdığı risk potansiyeli bu bakımdan önemli olmaktadır.

Firmanın ürettiği mal veya hizmetin ne derece mevsimsel dalgalanmalara ve konjonktürel gelişmelere tabi olduğuna bakılır. Örneğin turizm sektörü hem mevsimsel gelirlere dayanır hem yıllık talep değişiklerine maruz kalır. İnşaat sektörüne yüzde yüz bağımlı bir ürün, inşaat sektörü durgunluğa geçtiği zaman ne şekilde etkilenecektir?

Satıcı firmanın, ürünlerinde istediği fiyatı belirleme gücü olduğu, yani piyasa fiyatına tabi olmadığı hallerde fiyatlama gücünün yüksek olduğu görülür. Markalaşmış ürünlerde bu mümkün olduğu gibi, satıcı firmanın tekel gücüne sahip olması halinde de fiyatlama gücü yüksektir. Bu konum firmaya hem talep değişikliklerine göre hem de girdi fiyatlarında değişiklikler olması halinde ürün fiyatını ayarlama gücü verir.

Yeni ürünlerin girişi de olgun endüstrilerde satış talebini şekillendirir. Yeni ürünlerin mevcut ürünler üzerindeki etkisinin ne olacağını tam olarak tahmin etmek zordur ancak iş riski analizinde muhakkak dikkate alınmalıdır. Yeni ürünler her zaman başarılı olmamakla beraber yeni ürünlerin piyasaya girmesi arz talep dengelerini etkileyecektir. Yeni bir ürün, birçok nedenle mevcut ürünün modasının geçmesine sebep olabilir. Daha önemli olan husus aynı fiyata daha iyi bir ürünün ortaya çıkmasıdır. Yeni ürün mevcut ürüne göre daha düşük fiyatlı bir alternatif yaratabildiği gibi, yeni talep yaratarak da piyasada arz ve talep yapısını etkileyebilir.

Firmanın Rekabet Gücü

Rekabet gücü, bir firmanın benzer ölçekteki rakipleri ile kıyaslandığında güçlü ve güçsüz yönlerinin neler olduğuna bakılarak ölçülür. Özellikle, firmanın piyasa payı önemlidir.

Kuruluşun piyasa payını arttırmak için izlediği politikalar Firmanın büyüklüğü, şayet ölçek ekonomisi sağlıyor, satın alma gücünü arttırıyor ve fiyatlamada üstünlük yaratıyorsa bir avantaj olabilir. Lider durumunda birkaç firma bir sektörde nispi olarak yüksek pazar payına sahip ise, bu analiz geçerli olabilir. İmalat sanayinde rekabet gücü firma ölçeğinden ziyade üretim verimliliği ile öne çıkabilir. Bu durumda firmanın ne kadar büyük olduğu önemsiz kalacaktır. Diğer taraftan, imalatta kullanılan makine ve teçhizatın eski veya yeni olması, üretim sürecinin etkinliği, gibi faktörler firmanın rakipleri nezdinde ki konumunu daha çok belirleyici olabilmektedir. .

Teknoloji rekabet gücünde çok önemli bir faktördür. Firmanın teknoloji konusunda üstünlüğü olması veya belirli bir teknolojide tekel konumda olması önemlidir. Firmanın üretim teknolojisinde üstünlüğü ona rakiplerine göre daha verimli çalışmasını ve daha düşük maliyetle üretim yapabilmesini sağlar. Bu tipte firmaların araştırma ve geliştirme faaliyetlerine sürekli yatırım yaptıkları görülür.

Faaliyet Riski

Operasyonel risk nispeten yeni bir kavramdır. Son yıllarda operasyonel risklerin göz ardı edilmesinden doğan bazı firmaların çok ciddi mali kayıplarla karşılaştıkları görülmüştür. Teknik yeteneklerin başarıda önemli bir faktör olduğu iş kollarında iş riskinin bir alt başlığı olarak operasyonel risk de incelenmektedir.

Operasyonel riskin saptanmasında iç süreçlerin uygunluğuna ve işleyip işlemediğine bakılır. Dış etkenler nedeniyle doğabilecek riskler incelenir. Burada örnek olarak, insan sağlığı ve güvenliğine risk oluşturabilecek yangın, deprem, terör ya da bilgi ve teknoloji sistemlerindeki hata ve aksamalar gibi olaylar karşısında doğabilecek ani müşteri kaybı ve dolayısıyla mali kayıpların ya da zararların oluşması gösterilebilir.

Kobirate Sisteminde İş Riski Analiz Verilerinin Elde Edilmesi

Sektörün Görünümü Verilerinin Elde Edilmesi

Sektörün görünümünde endikatör olarak belirlenmiş olan 16 adet veri bulunmaktadır, Bu verilerin 9 tanesi sektör bilânço ve Gelir tablosu verilerinden üretilmektedir.

Diğer 7 endikatörlerünün bilgileri ise Sektör Raporları, Sektör Birlikleri, Araştırma Raporları, bu konularda yapılan yayınlardan elde edilen verilerle sağlanarak dataları oluşturulmaktadır.

Kurumsal Kredi Derecelendirme Ana Modülünde Sayısallaştırılan Verilerin Aktarımı ve Derecelendirme Notuna Ulaşılması

Yukarıda üç başlık halinde belirtilen Finansal Risk Analizi, İş Riski analizi ve kurumsal yönetim analizleri ve bu analizlere ilişkin incelenme sonuçlarının kredi komitesi öncesi derecelendirme uzmanlarınca sonuç nota ulaşılmasında kullanılan son çalışma kredi derecelendirme modülüne elde edilen verilerin aktarımı ve bunun sonucunda Kobirate derecelendirme sistemine tanımlı olan not sembolleri ve not tanımlarının matematiksel değerleri ve bu tanımların kısa vadeli derecelendirme ile olan korelâsyonlarını dikkate alarak derecelendirme sonuç notuna ulaşılmaktadır.

Derecelendirilen İşlemin vadesi 1 yıldan az ise kısa vadeli 1 yıldan uzun ise uzun vadeli derecelendirme notuna ulaşılmaktadır.

Derecelendirme rapor formatı KOBIRATE tarafından özel hazırlanmış Word sayfaları aracılığı ile elde edilen not ve bu nota ulaşmada kullanılan endikatörlerin yorumlarını içermektedir. Rapor sonucu nihai olarak KOBIRATE kredi derecelendirme komitesince karar bağlanmakta ve alınan kararlar kredi komitesi karar defterine işlenmektedir.

Kredi derecelendirme sonuç formunda kredi derecelendirme uzmanınca yapılan tüm çalışmaların bir özetini görmek mümkündür derecelendirme uzmanları tarafından yapılan tüm çalışmalar bu form aracılığı ile kredi derecelendirme komitesine sunumu yapılmakta ve oradan da kredi derecelendirme komitesi kararı verilmektedir.

Tüm incelenen bölüm başlıklarının düzenleyici ve denetleyici kuruluşlar tarafından belirlenmesi durumunda Perfectrate yazılım programına derhal uygulanması mümkün olacaktır.